YUSUFCAN GÜDÜK

Mersin’de emekliler, 4 bin liralık bayram ikramiyesine karşı DİSK öncülüğünde Özgür Çocuk Parkında buluştu. Emekliler bayram ikramiyelerine ilişkin sokağa inerek, açtıkları döviz ve pankartlarla “Kurban bedeli 13 bin 500 TL, ikramiye 4 bin TL! Bayram harçlığı değil, hakkımızı istiyoruz” çağrısı yaptı.

'PULA DÖNEN EMEKLİ BAYRAM İKRAMİYESİNİ KABUL ETMİYORUZ!’

Burada açıklamayı okuyan Sendika Şube Başkanı Özcan Damla ilk olarak, “İnsanca yaşamak için emekliler örgütlenmeye, birleşik mücadeleye!” çağrısı yaptı.

Pula dönen emekli bayram ikramiyesini kabul etmiyoruz!

Harçlık değil, bayram ikramiyesi!

Hak sahipleriyle birlikte ülkenin en önemli ve en büyük toplumsal gruplarından birini oluşturan emekliler, bu ülkede yıllarca bir değer üretip ülkeyi zenginleştirmesine rağmen şimdi görmezden geliniyor.

Ülkemizde emekli adaletsizliği giderek büyüyor. Hem emekli olabilmek hem de insanca bir emekli yaşamı sürmek giderek zorlaşıyor. Türkiye'de emeklilik sisteminin sorunları derinleşiyor, emeklilerin sorunları ile talepleri görmezden geliniyor ve emekliler sefalete mahkum ediliyor. Türkiye'nin emeklilik sistemi 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile iyice kötüleşti. Dahası aylıkların artırılmasında sadece resmi enflasyon dikkate alınmaya başlandı. Tüm bunların sonunda aylıklarda ciddi bir gerileme yaşandı.

“EMEKLİ AYLIĞI ASGARİ ÜCRETİN YÜZDE 34,5 ALTINDA”

Emekliler ve hak sahipleri geçim ücreti olamayan asgari ücretin çok altında bir gelirle yaşamaya mecbur bırakılıyor. En düşük emekli aylığı emeklinin kendisi için 14 bin 469 TL'ye tamamlanıyor. 31 TL yuvarlamayı çok gördüler, 14 bin 500 TL bile yapmadılar. Hatta 1 TL bile yuvarlamayı çok gördüler, 14 bin 470 TL yapmadılar.

2002 yılında en düşük işçi emekli aylığı asgari ücretin yüzde 32 üzerindeyken, bugün Hazine'den tamamlama işlemi sonrasında bile en düşük emekli aylığı asgari ücretin yüzde 34,5 altındadır.

“EMEKLİ AYLIKLARININ DÜŞÜKLÜĞÜ CİDDİ BİR EMEKLİ YOKSULLUĞUNA NEDEN OLUYOR”

Emekli aylıklarının düşüklüğü ciddi bir emekli yoksulluğuna neden oluyor. Milyonlarca emekli düşük aylıkları sebebiyle yeniden işgücü piyasasına giriyor (ya iş arıyor ya da çalışıyor). Dahası emeklilik iş ararken dezavantaja dönüşüyor. Nasılsa emekli aylığı var diye daha düşük ücretle ve sigortası çalışmayla yüz yüze kalıyorlar.

Yıllardır emeklilerin taleplerine kulak tıkayan AKP hükümetleri, yıllarca bu ülkeye verilen emeğin karşılığını emekli aylıklarını artırarak vermek yerine geçici bir çözüm olarak hazineden aylık tamamlama ve bayram ikramiyesi gibi uygulamalarla emeklilik sistemini yamaladı. Emekli aylıkları iyice dibe vurdu, emeklilerin yaşam koşulları kötüleşti, yama olarak uygulanan ikramiyeler ise günbegün eridi, harçlık haline geldi. Emekliler bu bayrama da mutsuz ve yoksul giriyor” dedi.

“BUGÜN ARTIK BİR İKRAMİYEDEN DEĞİL BAYRAM HARÇLIĞINDAN SÖZ ETMEK LAZIM”

Yaklaşık 7 yıl önce kısmi bir çözüm olarak gündeme gelen emekli bayram ikramiyesinin iyice pula döndüğünü aktaran Damla, bugün artık bir ikramiyeden değil bayram harçlığından söz etmek gerektiğini aktardı.

“DISK-AR tarafından hazırlanan rapora göre emekli bayram ikramiyelerinin alım gücü hızla düştü” diyen Damla, “Asgari ücretin 1.603 TL olduğu 2018 yılında belirlenen bayram ikramiyesi, asgari ücretin yüzde 62,4'üne karşılık geliyordu. 2018-2025 döneminde emekli bayram ikramiyesinin asgari ücrete oranı giderek geriledi. 2025'te 4.000 TL'lik bayram ikramiyesi asgari ücretin yüzde 18'ine kadar geriledi.

Emekli bayram ikramiyesi sadece asgari ücrete göre değil, tartışmalı resmi enflasyon verilerine göre de eridi. Emekli bayram ikramiyesini kendi tespit ettikleri enflasyona göre bile korumadılar. ‘Enflasyona ezdirmeyeceğiz’ iddiaları boş çıktı.

İKRAMİYELERİNİN 8 BİN 878 TL OLMASI GEREKİYORDU

Emekli bayram ikramiyesi asgari ücret karşısındaki devasa kaybının yanı sıra TÜFE ve gida enflasyonu karşısında da ciddi biçimde geriledi. Emekli bayram ikramiyelerine enflasyon oranında bile artış yapılmadığı için alım gücü pula döndü. 2025 yılında emekli ikramiyelerinin resmi enflasyona göre korunması için bir bayram için 8.878 TL olması gerekiyordu.

Emekli bayram ikramiyelerinin kaybı gıda enflasyonu karşısında ise çok daha fazla oldu. Emekli bayram ikramiyelerindeki gıda enflasyonu kaybını önlemek için ikramiyeler 2025'te en az 11 bin 460 TL olmalıydı.

Kısaca ister asgari ücret ister resmi enflasyon ister gida enflasyonu dikkate alınsın emekli ikramiyeleri eridi, tükendi, bitti. Pula döndü.

Üstelik Türkiye'de emekli aylıkları ve ikramiyeleri erirken ve emeklilikte adalet sorunu büyürken emekliler karar alma süreçlerinden dışlanıyor, emeklilerin örgütlenme özgürlüğü kısıtlanmaya çalışılıyor. Bilinmelidir ki bugün emeklilerin yaşadığı sorunlar bir memleket meselesidir. Emeklilerin sendika çatısı altında örgütlenme hakkı yalnızca emeklilerin değil çalışanların da meselesidir. Örgütlenme ve sendika kurma hakkı bir sınıf meselesidir. Bu nedenle Anayasa Mahkemesi'nin Emekli-Sen'in kapatılması kararını onaması hukuksuzdur. Bu, evrensel düzeyde ve Anayasa'da kazanılmış ve güvence altına alınmış örgütlenme özgürlüğünün kısıtlanmasıdır.

“ÖRGÜTLENİP MÜCADELEMİZİ HEP BİRLİKTE BÜYÜTELİM”

Emekliler ve işçiler bugün bu meydanda emekli olabilme hakkı için, insanca yaşanacak bir emeklilik için, emeklilik sistemindeki adaletsizliklerin giderilmesi için ve özgürce örgütlenme hakları için bir araya geldiler. Emeklilik sistemindeki sorunların giderilmesi ve taleplerimizin yerine getirilmesi için, emeklilikte adaletin ve insanca yaşamın sağlanması için önümüze konan tüm engellere rağmen DISK Emekli-Sen çatısı altında örgütlenip mücadelemizi hep birlikte büyütelim!

Emeklilerin ekonomik ve sosyal sorunlarının çözümü için birleşik ve güçlü bir emekli hareketine ihtiyaç var. Örgütsüz emeklileri DİSK Emekli-Sen çatısı altında örgütlenmeye, var olan emekli örgüt, sendika, dernek ve platformlarını aşağıdaki talepler etrafında birleşik mücadeleye çağırıyoruz.

En düşük emekli aylığı asgari ücret düzeyine yükseltilmelidir. Bu tutar emeklilerin kök aylığı kabul edilmelidir. Ucube bir sistem olan tamamlama işleminden vazgeçilmelidir. Bunun yerine en düşük aylık asgari ücrete çekilmeli, diğer aylıklar da aynı oranda yükseltilmelidir.

Emekli aylıkları arasındaki dengesizliğin giderilmesi için intibak düzenlemesi yapılmalıdır. Emekli aylıklarının bağlanmasında 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere var olan üç ayrı sistemden doğan adaletsizlikler ve dengesizlikler giderilmelidir

“EMEKLİ SENDİKALARINA DÖNÜK KAPATMA DAVALARINDAN VAZGEÇİLMELİDİR”

Enflasyonun hatalı ve eksik ölçümünden kaynaklanan kayıplar giderilmeli. Emekli aylıklarının artırılmasında büyüme oranlarının tamamı dikkate alınmalıdır.

Yılda iki kez verilen emekli bayram ikramiyeleri en az asgari ücret kadar olmak üzere artırılmalıdır. Emekli bayram ikramiyesi emekli aylığından az olmamalıdır. Emeklilere yılda 4 kez birer aylık tutarından ikramiye verilmelidir.

Emeklilik yaşı konusunda adalet ve denge sağlanmalıdır. Emeklilikte adil bir kademeli geçiş sistemi uygulanmalıdır. Uzun yıllardır verilen mücadele sonucu yapılan EYT düzenlemesi önemli bir mağduriyeti giderirken yeni adaletsizlikler yaratmıştır. Anayasa'nın eşitlik ilkesi ihlal edilmiştir.

Emekli ile dul ve yetim aylıkları belirlenirken emekliler söz ve karar sahibi olmalıdır. Emeklilerin sendika kurma hakkı önündeki yasal engeller kaldırılmalı, işçi emeklilerine aylıklar belirlenirken toplu sözleşme hakkı tanınmalıdır. Emekli sendikalarına dönük kapatma davalarından vazgeçilmelidir. Hükümet emekli sendikalarını kapatma girişimlerinden vazgeçmelidir” diye konuştu.