Haber Merkezi

Mersin Üniversitesi (MEÜ) Mühendislik Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü öğretim elemanı Dr. Öğr. Üyesi Umut Önen’in yürütücülüğünü, Sakarya Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şenol Yılmaz ve Doç. Dr. Ediz Ercenk’in ise araştırmacılığını üstlendiği “Savunma ve Uzay Uygulamaları İçin Yüksek Termal Dayanımlı LAS Cam- Seramik Malzemelerinin Geliştirilmesi” isimli proje, TÜBİTAK 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı.

“CAM-SERAMİK MALZEMELER ŞIK, ESTETİK, DAYANIKLI VE GÜVENLİ”

Cam-Seramik malzemeler ile ilgili bilgiler veren Dr. Öğr. Üyesi Umut Önen, “Cam-seramik malzemeyi, adından da anlaşılacağı gibi hem cam hem de seramik özelliklerini bir arada taşıyan özel bir malzeme olarak düşünebilirsiniz. İlk bakışta sıradan bir cam gibi görünür; saydam veya yarı saydam olabilir. Ama içine baktığınızda, camın içyapısında mikroskobik boyutta kristaller oluşmuştur. İşte bu küçük kristaller sayesinde malzeme, sıradan camdan çok daha dayanıklı, ısıya karşı çok daha dirençli hale gelir. Üstelik temizlenmesi kolaydır, çizilmelere karşı dirençlidir ve uzun yıllar formunu korur. Kısacası cam-seramik, cam kadar şık ve estetik, seramik kadar dayanıklı ve güvenli bir malzeme diyebiliriz. Bu nedenle hem mutfaklarımızda hem de laboratuvarlardan teleskop aynalarına kadar birçok yüksek teknoloji alanında tercih edilmekte.” dedi.

“LAS SİSTEMİ, YÜKSEK TERMAL ŞOK DAYANIMIYLA ÖNE ÇIKIYOR”

LAS sisteminin cam-seramik malzemelerini yüksek mühendislik malzemeleri için denenebilir bir ürün adayı haline getirdiğini ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Önen, “Cam-seramik teknolojileri alanında LAS (Li2O-Al2O3-SiO2) sistemi uzun yıllardır tercih edilen ticari bir yapı olsa da bu sistemlerde katkı maddesi olarak genellikle TiO2, ZrO2 ve ZnO gibi oksitler kullanıldı. Ancak projemizde kullanılacak oksit türlerinin yüksek performanslı termal iletkenliği, orta düzey termal genleşmesi ve yüksek kimyasal kararlılığı, üretilecek LAS sistemi cam-seramik sitemini termal şok dayanımı yüksek mühendislik malzemeleri için denenebilir bir ürün adayı haline getiriyor. Bugüne kadar LAS sistemlerinde üstün termal özellikli oksitlerin katkısı üzerine yapılmış herhangi bir sistematik bir çalışma bulunmuyor. Proje ekibi, bu eksikliği kapatarak hem literatüre özgün veriler kazandırmayı hem de kritik sanayi alanlarına yönelik yeni bileşimler geliştirmeyi hedefliyor.” şeklinde konuştu.

“GELİŞTİRİLECEK CAM-SERAMİKLER, SAVUNMA SANAYİİ İÇİN KRİTİK BİLEŞENLERDE KULLANILABİLECEK”

Geliştirilecek ürünün kullanım alanıyla ilgili konuşan Dr. Üyesi Umut Önen, “Proje kapsamında farklı oranlarda katkılar içeren LAS cam örnekleri üretilecek. Numuneler, kontrollü ısıl işlemlerle kristalleştirilecek ve oluşan mikroyapı ile mekanik özellikler ileri düzey analiz yöntemleriyle incelenecek. Ayrıca dilatometre testleriyle termal genleşme katsayısı, termal şok testleriyle malzemenin ani sıcaklık değişimlerine karşı direnci ölçülecek. Mikrosertlik, kırılma tokluğu ve yoğunluk ölçümleri de mekanik dayanımın net bir şekilde ortaya konmasını sağlayacak. Geliştirilecek cam-seramikler, özellikle uydu bileşenleri, radar camları, optik nişangâh bileşenleri, kızılötesi pencereler ve yüksek sıcaklığa dayanıklı optik sistemler gibi savunma sanayii için kritik bileşenlerde kullanılabilecek. Ürünlerin mutfak gereçleri, laboratuvar camları ve yüksek sıcaklık uygulamalarında da enerji verimliliği sağlayabilecek uzun ömürlü çözümler sunması bekleniyor.” ifadelerini kullandı.

“PROJEMİZ, 12. KALKINMA PLANI VE TÜBİTAK ÖNCELİKLİ ALANLARIYLA UYUMLU”

Projenin, 2024–2028 dönemini kapsayan 12. Kalkınma Planı’nın ‘İleri Malzeme Teknolojilerinde Yerlileşme’ ve ‘Yüksek Katma Değerli Üretim’ hedefleriyle birebir örtüştüğünü belirten Dr. Öğr. Üyesi Umut Önen, “Projemiz ayrıca, TÜBİTAK’ın 2024–2025 Ar-Ge Öncelikli Alanlar listesinde yer alan ‘Özellikleri İyileştirilmiş Fonksiyonel Seramikler’ ve ‘Enerji Verimli, Sürdürülebilir Üretim Teknolojileri’ başlıklarına da doğrudan katkı sağlıyor. Bununla birlikte projemizin, ASELSAN ve Şişecam’ın yerli ileri cam teknolojileri geliştirme alanındaki mevcut iş birliklerine de katkı sunması öngörülüyor.” dedi.

“İLERİ MÜHENDİSLİK MALZEMELERİNDE DIŞA BAĞIMLILIĞIMIZ AZALACAK”

Proje ile üniversite-sanayi iş birliğini güçlendirmeyi, genç araştırmacılara önemli bir deneyim kazandırmayı ve ülkemizin ileri mühendislik malzemelerinde dışa bağımlılığını azaltmayı hedeflediklerini belirten Dr. Öğr. Üyesi Umut Önen, “Amacımız, hem temel bilimsel bilgi üretmek hem de savunma ve uzay sanayiinin ihtiyaç duyduğu, yüksek performanslı malzemeleri tasarlamak. Bize verdiği destek ve teşviklerinden dolayı Rektörümüz Prof. Dr. Erol Yaşar’a, Dekanımız Prof. Dr. Ayla Özer’e, MEİTAM Müdürümüz Prof. Dr. Aylin Döğen’e, Bölüm Başkanımız Prof. Dr. Mustafa Taşkın'a ve TÜBİTAK’a teşekkürlerimizi sunuyorum.” şeklinde konuştu.

Projede yer alan öğretim üyeleri, cam-seramik üretiminden kristalleşme kinetiği çalışmalarına, ileri karakterizasyon tekniklerinden termal şok ve mekanik performans testlerine kadar tüm aşamalarda aktif görev alacak. Bursiyerler ise numune üretimi, laboratuvar ön testleri, veri kayıtları ve analiz hazırlıkları gibi kritik süreçlerde görev alarak hem projeye katkı sağlayacak hem de ileri malzeme geliştirme alanında pratik tecrübe kazanacaklar.